Phát cổ phần ưu đãi cho nhân sự liệu có được xem là 1 chính sách lương bổng và đãi ngộ? - HR

Phát cổ phần ưu đãi cho nhân sự liệu có được xem là 1 chính sách   lương   bổng và đãi ngộ?

Trong cuộc cạnh tranh về khả năng trả lương với đơn vị nước ngoài, ESOP được xem là biện pháp hiệu quả trong việc thu hút tuấn kiệt của doanh nghiệp Việt.

Phát hành cổ phần ưu đãi cho nhân viên (ESOP – employee stock options) là hình thức được thực hành rộng rãi trên toàn cầu. ESOP là phương tiện hiệu quả nhằm tương tác năng lực làm việc và gắn chặt quyền lợi của nhân viên với sự tăng trưởng của doanh nghiệp, thu hút và giữ chân nhân kiệt.

Khí giới lợi hại để giành anh tài

Có nhiều hình thức thực hiện ESOP khác nhau nhưng nguyên tắc chính vẫn là cho phép những viên chức ưu tú được mua một lượng cổ phiếu một mực của công ty trong một khoảng thời kì nào đó với giá ưu đãi.

Giả như cổ phiếu của cơ quan Globel Enterprise (GE) đang giao dịch ở mức 10 USD/ cổ phiếu vào ngày bữa nay. Kế hoạch ESOP của GE được thực hiện bằng hình thức cho phép các nhà quản trị cấp cao mua 100 cổ phiếu của tổ chức với giá 12 USD (cao hơn 2 USD so với giá thị trường) trong thời hạn từ giữa tháng 1-2008 đến tháng 1-2010.

Trong thời hạn đó, nếu giá cổ phiếu trên thị trường chỉ tăng rất ít, chẳng hạn 11 USD/cổ phiếu vào tháng 1-2010, nhà quản trị có thể không tham dự mua bán cổ phiếu. Nhưng cũng tại thời khắc đó, nếu giá cổ phiếu tăng đến 15 USD, anh ta có thế mua 100 cổ phiếu với mức giá ưu đãi đã được ấn định là 12 USD và bán ra theo giá thị trường 15 USD. Như vậy anh ta sẽ lời 300 USD.

ESOP sẽ kích thích viên chức làm việc tốt hơn, quan tâm đến lợi nhuận lâu dài của đơn vị hơn bởi họ cũng là một cổ đông. Ngược lại, không có ESOP, các nhà quản lý sẽ ít quan tâm đến sự tăng giảm giá cổ phiếu của cơ quan và chỉ tụ tập vào hoạt động kinh doanh trước mắt chứ không phải là mục tiêu tăng trưởng lâu dài.

Vì thế, ESOP là công cụ hữu hiệu cải thiện cơ chế quản lý của công ty. Nhiều khảo sát trên thế giới cho thấy, những cơ quan có kế hoạch ESOP thì có hoạt động cổ phiếu hiệu quả hơn tổ chức không có ESOP.

ESOP: Con dao hai lưỡi

Tại các nước phát triển, ESOP chủ yếu được ứng dụng đối với các công ty lớn. Ngoại giả, trong bối cảnh Việt Nam hiện giờ, ESOP đặc biệt hấp dẫn đối với doanh nghiệp nhỏ hoặc mới thành lập, tài chính không đủ mạnh để cạnh tranh với các đơn vị nước ngoài trong việc trả lương cho nhân sự.

Song, ESOP cũng có những mặt trái của của nó. Thứ nhất, việc phát hành quá nhiều cổ phiếu cho người nhà, sẽ chiếm mất phần trăm của các cổ đông bên ngoài, gây khó khăn cho doanh nghiệp khi muốn huy động thêm vốn. Thành ra, các công ty trên toàn cầu hiếm khi phát hành ESOP vượt quá 5% tổng cổ phiếu.

Thứ hai, có thể các nhà quản trị được hưởng ESOP sẽ dùng những thủ thuật đẩy giá cổ phiếu của cơ quan lên để bán ra kiếm lợi. Việc tăng giá ảo này sẻ làm giảm uy tín của cổ phiếu và gây phương hại cho doanh nghiệp trong ngày mai.

Trong năm 2006, rất nhiều các cơ quan lớn của Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực ICT, đã đối đầu với tình hình cổ phiếu không minh bạch do sự ăn gian của các nhà quản lý tổ chức. Do đó, phần lớn kế hoạch ESOP thường được chia làm 2 giai đoạn: thời đoạn đầu (trước khi ESOP bắt đầu có hiệu lực) tối thiểu là một năm và thời đoạn ESOP có hiệu lực từ 2-3 năm, như vậy sẽ hạn chế xu hướng kiếm lời ngắn hạn của các nhà quản trị.

Tuy không dể thực hiện, đặc biệt là trong bối cảnh tình hình tài chính doanh nghiệp Việt Nam còn nhiều bất cập, nhưng ESOP vẫn được xem là một phương tiện thu hút và giữ chân tuấn kiệt hiệu quả cho đơn vị Việt trước sự giành giật chất xám quyết liệt với công ty nước ngoài hậu WTO.

Quantri.Vn

Nguồn tham khảo: tài liệu nhân sự